سیمای حضرت خدیجه (س) در قرآن و روایات
امروز سالروز وفات حضرت خدیجه (س) است. خدیجه همسر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اولین زنی که اسلام آورد و مادر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
 
کد خبر: 278115
11:39 - 12 فروردین 1402
«شیعه نیوز»: امروز سالروز وفات حضرت خدیجه (س) است. خدیجه همسر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اولین زنی که اسلام آورد و مادر حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
امّ‌المؤمنین «حضرت خدیجه کبری» سلام الله علیها دختر خویلد بن اسد بن عبدالعزی، نخستین همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله از زنان شریف، اصیل و نامدار قریش می‌باشد. وی با اینکه در عصر جاهلیت در مکه معظمه دیده به جهان گشود و در آن شهر قبیله‌گرا و طایفه‌مدار رشد یافت، اما در عفت، سخاوت، مهر و وفا با همسر خود کم‌نظیر بود. در اسلام نیز او به عنوان یکی از چهار بانویی که بر تمام بانوان بهشت فضیلت و برتری دارند، شناخته شد و جز دختر ارجمندش حضرت فاطمه سلام الله علیها هیچ بانویی این مقام و فضیلت را نیافت.
بر همین اساس برای آشنایی بیشتر با سیمای حضرت خدیجه (س) در قرآن و روایات با حجت الاسلام سید علی احمدی مدیر گروه پاسخ به شبهات پژوهشکده امامت به گفتگو پرداختیم.
حجت الاسلام احمدی گفت: سنت و سیره قرآن معرفی افراد با اوصاف و ویژگی‌های آنها است نه با نام آنها تا نشان از امکان الگوبرداری مؤمنان از آن افراد باشد. از جمله این افراد حضرت خدیجه سلام الله علیها است. حضرت خدیجه از اولین افراد مؤمن به رسول خدا بود که ایمان واقعی آورده بود. حضرت امیر در نهج البلاغة با توصیف منزلت حضرت خدیجه می‌فرماید در آن روز جز خانه رسول الله و حضرت خدیجه خانه‌ای در اسلام نبود.
وی افزود: ایشان بیش از یک دهه پایانی از عمر خود را در محضر وحی بود و سخنان رسول خدا را از ایشان دریافت می‌کرد. به گفته مفسران، آیاتی از قرآن در شأن و منزلت حضرت خدیجه نازل شده است. به عنوان نمونه آیه 8 سوره ضحی است «وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنی‏» که نقل شده خداوند به واسطه حضرت خدیجه رسول خدا را از فقر نجات داد و ایشان را بی نیاز کرد.
مدیر گروه پاسخ به شبهات پژوهشکده امامت بیان کرد: مدال دیگری که قرآن به حضرت خدیجه داده است مدال ام المؤمنینی است و می‌فرماید وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ» این منصب هرچند در خود یک ویژگی فقهی دارد که همسران رسول خدا مانند مادر بوده و بعد از رسول خدا کسی حق ازدواج با آنها را ندارد ولی برای برخی از زنان اضافه بر موضوع فقهی، شرافت و منزلت ایمانی را در بر دارد. چراکه مادر مؤمنان خود مؤمنی راستین است و از جایگاه رفیعی برخوردار است. به یقین آن دسته از همسران پیامبر که بانی و باعث کشته شدن فرزندان خویش شدند نمی‌توانند خود شرافتی از این ام المؤمنین داشته باشند ولی حضرت خدیجه به حکم روایات متعدد از درجه بالای ایمان برخوردار است.
احمدی با بیان آیه‌ای دیگر تصریح کرد: دیگر آیه‌ای که با حضرت خدیجه مرتبط است آیه 74 سوره فرقان است. «هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماما» در روایت بیان شده که رسول خدا از جبرئیل پرسید مقصود از همسران که مایه نورچشم من هستند کدامند؟ جبرئیل عرض کرد حضرت خدیجه. در دیگر روایات پیامبر و اهل بیت نیز فراوان در فضیلت این بانوی نمونه سخن وجود دارد. از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که «فُضِّلَت خدیجة علی نساء امتی کما فُضِّلَت مریم علی نساء عالم‌ها» حضرت خدیجه بر همه زنان امت من برتر است چنانکه مریم بر زنان امت خود برتر و والاتر گردیده است. این سخن نشان از عظمت حضرت خدیجه و مصداقی دیگر برای آیه 42 سوره آل عمران است.
وی افزود: «وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی‏ نِساءِ الْعالَمین ‏» طبق این آیه حضرت مریم به مرتبه عصمت نائل آمده و برترین زن عصر خود محسوب شده است. حضرت خدیجه به استناد سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز هم به مرتبه عصمت نائل آمده و هم برترین زن عصر خویش است. جایگاه حضرت خدیجه نزد رسول خدا بسیار والا بود به گونه‌ای که بعد از ایشان رسول خدا از ایشان به خوبی یاد می‌کردند. هرگاه حضرت خدیجه را یاد می‌کرد می‌فرمود خدیجه و کیست مانند خدیجه! مرا تصدیق کرد زمانی که همه تکذیبم کردند؛ مرا در دین خدا یاری کرد و با مال خود مرا بر رسالتم توانا ساخت؛ خداوند مرا فرمان داده که خدیجه را بشارت دهم خداوند در بهشت خانه‌ای از زمرد برای او بنا کرده است.
مدیر گروه پاسخ به شبهات پژوهشکده امامت اضافه کرد: در حدیث دیگری بیان شده که برترین زنان عالم چهار نفر هستند که یکی از انها حضرت خدیحه است. علاقه پیامبر صلی الله علیه و آله به خدیجه علیها السلام سبب شده بود که بستگان و دوستان وی نیز همواره مورد تفقد پیامبر صلی الله علیه و آله قرار گیرند. چنان که نقل شده است سال‌ها بعد از وفات حضرت خدیجه علیها السلام، زمانی که هاله (خواهر حضرت خدیجه) به منزل رسول خدا در مدینه رفت، حضرت بسیار مسرور شد و با احترام او را به منزل خود دعوت کرد.
وی افزود: عظمت حضرت خدیجه بعد از پیامبر نیز ادامه داشت و نُقل مجالس بود. هرجا سخن از فضائل بوده نام ایشان می‌آمد. در مجلسی که امام حسن علیه السلام حضور داشت معاویه گفت چه کسی شریف‌ترین نسب را دارد؟ صعصة بن صوحان از اصحاب خوب امیرمؤمنان علیه السلام اشاره به امام حسن علیه السلام کرد و گفت او برترین نسب را دارد و در گفتگو به جده ایشان حضرت خدیجه اشاره می‌کند.(انساب الاشراف، ج 5، ص 37) زین بن علی بن شهید و محمد نفس زکیه وقتی به افتخارات خود اشاره می‌کند خود را از نسل حضرت خدیجه معرفی می‌کنند. روز عاشورا نیز امام حسین علیه السلام به جده خود حضرت خدیجه افتخار کرده و فرموده‌اند آیا می‌دانید جده من حضرت خدیجه نخستین زن مسلمان از این امت است.
احمدی ادامه داد: امام سجاد نیز در خطبه شام خود را با حضرت زهرا و حضرت خدیجه معرفی می‌فرماید و در یکی از دعاهای خود در صحیفه سجادیه، در کنار نام چهارده معصوم نام حضرت خدیجه سلام الله علیها را برده و بر همه ایشان درود و صلوات می‌فرستد. عظمت حضرت خدیجه به گونه‌ای است که در برخی از زیارات معصومین در مقام معرفی شخصیت ائمه علیهم السلام انتساب ایشان به حضرت خدیجه بیان می‌شود. بنابراین می‌توان به این سخن پی برد که عظمت وجودی حضرت خدیجه سلام الله علیها از بسیاری از زنان و مردان امت بالاتر بوده و در میان زنان امت بعد از حضرت زهرا سلام الله علیها بالاترین زن و بهترین همسر رسول خدا معرفی شده است.
انتهای پیام